مالیات کارتخوان یکی از مباحث مهم و پربازده در زمینه مالیات و مدیریت مالی است که در دهه‌های اخیر به ویژه با پیشرفت فناوری و گسترش استفاده از دستگاه‌های کارتخوان، به اهمیت بیشتری دست یافته است. این مفهوم به مالیاتی اشاره دارد که بر اساس تراکنش‌های انجام شده از طریق دستگاه‌های کارتخوان و سیستم‌های پرداخت الکترونیکی، اعمال می‌شود. به همین علت در این مقاله، به بررسی مالیات کارتخوان پرداخته خواهد شد.
مالیات کارتخوان چیست؟
مالیات کارتخوان، به عنوان یکی از جنبه‌های مهم مالیات و مدیریت مالی در حوزه کسب و کار، به مجموعه‌ای از مالیاتها اطلاق می‌شود که بر اساس تراکنش‌ها و درآمدهای حاصل از استفاده از دستگاه‌های کارتخوان و سیستم‌های پرداخت الکترونیکی ایجاد می‌شود. این مالیات معمولاً به صورت مستقیم بر روی کارتخوانها تعلق نمی‌گیرد؛ بلکه به عنوان مالیات درآمد افراد محسوب می‌شود.
در واقع، صاحبان کسب و کارهایی که از دستگاه‌های کارتخوان برای انجام معاملات استفاده می‌کنند، موظف به پرداخت مالیات مرتبط با درآمد حاصل از این تراکنش‌ها هستند. این امور معمولاً به صورت دوره‌ای و با رعایت مقررات مالیاتی مشخص انجام می‌شود و دستگاه کارتخوان به عنوان یک ابزار مالیاتی مهم در حمایت از اقتصاد و مدیریت مالی کسب و کارها مطرح می‌شود.
معرفی مشاغل مشمول و معاف از مالیات کارتخوان
بر اساس قانون، هر فرد حقیقی یا حقوقی و هر صاحب کسب و کار موظف به ثبت نام در سامانه مودیان مالیاتی است. افراد دارای دستگاه کارتخوان نیز مکلف به اتصال دستگاه به سامانه مالیاتی هستند. در صورت عدم اقدام، دستگاه آن‌ها به حالت غیرفعال درآمده و تفاوتی میان اشخاص مشمول و معاف از مالیات به وجود نخواهد آمد.
معافیت از مالیات برای دارندگان کارتخوان به این معناست که افراد مشخص‌شده توسط قوانین مجاز، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد حاصل از دستگاه کارتخوان نمی‌شوند. این معافیت به منظور تسهیل و حمایت از این نوع مشاغل ارائه شده است.
از آنجا که افراد حقیقی و حقوقی ملزم به تشکیل پرونده مالیاتی هستند، تمامی مشاغل به جز آنهایی که طبق قوانین از مالیات معاف هستند، باید وظیفه پرداخت مالیات بر درآمد را انجام دهند. به عنوان مثال، مشاغل معاف از مالیات کارتخوان یا دارای کارتخوان بدون مالیات عبارتند از:
- مؤسسات آموزشی مانند دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای آزاد
- مدارس غیرانتفاعی و موسسات خیریه
- کارگاه‌های تولید صنایع دستی یا فرش دستباف
- انتشارات و مطبوعات
- اشخاص و شرکت‌های صادرکننده مواد غیرمعدنی و نفتی
- باشگاه‌ها و موسسات ورزشی
- شرکت‌های دانش‌بنیان نوع 1 با سطح فناوری 1
پرونده مالیاتی مربوط به دستگاه‌های کارتخوان
به منظور یسری در فرآیند بازرسی مالیاتی، مودیان مالیاتی اجباری هستند تا پرونده‌های مالیاتی خود را تدارک دهند. این وظیفه حتی برای صاحبان دستگاه‌های کارتخوان اعمال می‌شود و آن‌ها نیز موظف به تشکیل پرونده مالیاتی مربوط به دستگاه کارتخوان خود هستند. در این پرونده مالیاتی، یک لیست جامع از تمام دستگاه‌های کارتخوان ثبت‌شده به نام مودی مشاهده‌پذیر است.
راه‌های ایجاد پرونده مالیاتی در اداره مالیات کارتخوان
برای حفظ پایداری دستگاه‌های کارتخوان و جلوگیری از هرگونه تخلف مالیاتی، تمام مودیان مالیاتی ملزم به ثبت نام در سامانه tax.gov.ir جهت ثبت اطلاعات دستگاه‌های کارتخوان خود هستند. با انجام این ثبت‌نام و وارد کردن اطلاعات مورد نیاز، پرونده مالیاتی برای آن‌ها ایجاد می‌شود.
الصاق حساب بانکی به پرونده مالیاتی کارتخوان
پس از تشکیل پرونده مالیاتی، لازم است که تمام حساب‌های بانکی مرتبط با دستگاه کارتخوان به پرونده مالیاتی متصل شوند. به منظور این ارتباط، مودی باید پس از تشکیل پرونده، به وب‌سایت مالیات کارتخوان به آدرس tax.gov.ir مراجعه کرده و در بخش مدیریت پذیرنده‌های بانکی، از گزینه الصاق پرونده استفاده کنند. بدین طریق می‌توانند دستگاه‌های کارتخوان مربوطه را ثبت نمایند.
آموزش چگونگی انجام استعلام مالیاتی برای دستگاه‌های کارتخوان
در صورت تمایل به پرداخت مالیات دستگاه کارتخوان یا تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی مربوط به کارتخوان، ابتدا لازم است که مودی مالیاتی در سامانه مودیان مالیاتی ثبت نام نماید. پس از انجام ثبت نام و تشکیل پرونده مالیاتی، برای انجام استعلام مالیاتی کارتخوان باید به سامانه my.tax.gov.ir مراجعه کند.
استعلام مالیاتی کارتخوان با استفاده از کد ملی
پس از جستجو و ورود به درگاه ملی خدمات الکترونیکی سازمان امور مالیاتی به آدرس my.tax.gov.ir شخص می‌تواند با استفاده از کدملی خود به عنوان نام کاربری و رمز عبور، به انجام استعلام مالیاتی برای دستگاه کارتخوان خود بپردازد.
لغو مالیات دستگاه کارتخوان
با ورود به بخش “ساماندهی پذیرنده‌های بانکی” در پنل کارپوشه مودیان، افراد مودی می‌توانند لیست کاملی از تمام دستگاه‌های کارتخوان و درگاه‌های پرداخت الکترونیکی که به نام آن‌ها ثبت شده‌اند را مشاهده نمایند. در این صفحه، قسمت پایین صفحه به آن‌ها امکان مشاهده دستگاه‌های کارت‌خوانی که برای غیرفعال‌سازی به بانک مرکزی گزارش شده‌اند، را نیز فراهم می‌کند.
در همین صفحه، گزینه “درخواست غیرفعال‌سازی” برای دستگاه‌های کارتخوان یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی جهت لغو مالیات کارتخوان نیز قابل دسترس است. این امکان به مودیان ارائه شده تا در صورت نیاز به لغو مالیات دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت الکترونیکی خود، بدون نیاز به حضور حضوری در سازمان مالیاتی، درخواست مربوطه را ثبت نمایند.
روش محاسبه مالیات دستگاه کارتخوان
با توجه به قوانین مربوط، تمام تراکنش‌های انجام شده توسط دستگاه کارتخوان به عنوان فعالیت شغلی در نظر گرفته می‌شود و صاحب دستگاه مکلف است مالیات مربوط به این تراکنش‌ها را پرداخت کند. اما نحوه محاسبه مالیات دستگاه کارتخوان بسته به نوع فعالیت‌ها و همچنین درآمد و سود سالیانه متفاوت است.
مشاغل و کسب و کارهایی که سود سالیانه آن‌ها تا سقف 35 میلیون و 600 هزار تومان است، از پرداخت مالیات معاف هستند. اما برای سود بیشتر از این مبلغ، مالیات دستگاه کارتخوان بر اساس فرمول زیر محاسبه می‌شود:
- برای مازاد سود تا سقف 50 میلیون تومان، نرخ مالیات 15 درصد است.
- برای مازاد سود از 50 میلیون تا سقف 100 میلیون تومان، نرخ مالیات 20 درصد است.
- برای مازاد سود بیشتر از 100 میلیون تومان، نرخ مالیات 25 درصد است.
تبعات عدم ثبت دستگاه کارتخوان در سازمان امور مالیاتی
همانطور که ذکر شد، تمام تراکنش‌های انجام‌شده توسط دستگاه‌های کارتخوان و درگاه‌های پرداخت الکترونیکی به عنوان یک فعالیت شغلی تلقی می‌شوند و در صورتی که فرد دستگاه کارتخوان خود را در سامانه سازمان امور مالیاتی ثبت ننماید و پرونده مالیاتی تشکیل ندهد، به عنوان یک متخلف تلقی خواهد شد. این عدم ثبت، علاوه بر الزام به پرداخت مالیات دستگاه کارتخوان، به دنبال خود جریمه‌هایی چون عدم تشکیل پرونده مالیاتی و عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی را نیز به همراه خواهد داشت.
آیا میتوانید دستگاه کارتخوان بدون مالیات تهیه کنید؟
تبلیغاتی که دستگاه‌های بدون مالیات را معرفی می‌کنند، بی‌پایه و اساس است. بعد از خرید، باید اطلاعات شما به سازمان امور مالیاتی داده شود و آن‌ها پیامک‌ها و اطلاعیه‌ها را به شماره تلفن شما ارسال می‌کنند. در صورتی که از مراکز نامعتبر خرید کنید، اطلاعاتی که ثبت می‌کنند ممکن است نادرست باشد و مشمول جریمه و دیرکرد پرداخت مالیات شوید. بنابراین، خرید دستگاه و ثبت آن را فقط از مراکز معتبر انجام دهید.
خلاصه
در پایان، باید به اهمیت ضرورت رعایت قوانین مالیاتی در استفاده از دستگاه‌های کارتخوان اشاره کنیم. رعایت این قوانین نه تنها به جلوگیری از جرایم مالیاتی کمک می‌کند، بلکه به حفظ پایداری سیستم مالی کشور نیز کمک می‌نماید. بنابراین، همه فعالان اقتصادی و کسب و کارهای مختلف در زمینه‌های فروش محصولات یا ارائه خدمات، باید به طور کامل آگاهی کافی را درباره تعهدات مالیاتی خود داشته باشند و آن‌ها را به دقت رعایت کنند تا به توسعه سالم و پایدار اقتصاد کشور کمک کنند.
