مالیات تراکنش بانکی یکی از ابزارهای مالیاتی است که به منظور جلب منابع مالی جهت تأمین هزینه‌های عمومی در یک کشور به کار می‌رود. این نوع مالیات به شکل مستقیم بر تراکنش‌های مالی اعم از واریز و برداشت وجه از حساب‌های بانکی اعمال می‌شود. هدف اصلی از تعیین مالیات تراکنش بانکی، افزایش درآمدهای دولت و تعادل بودجه است.
معمولاً این نوع مالیات به عنوان یک روش مؤثر در جلب منابع مالی برای پشتیبانی از خدمات عمومی، سیاست‌های اجتماعی و توسعه اقتصادی در نظر گرفته می‌شود. با اعمال مالیات تراکنش بانکی، دولت می‌تواند بهترین نحو از منابع مالی جمع‌آوری شده استفاده کرده و به پروژه‌ها و برنامه‌های مهم عمومی اختصاص دهد. در ادامه این مقاله توضیحات بیشتری در خصوص مالیات تراکنش بانکی ارائه خواهیم داد.
اهمیت شفافیت مالی در مالیات تراکنش بانکی
مالیات بر تراکنش‌های بانکی، مبلغی است که همه افراد ملزم به پرداخت آن هستند و در کشورهای مختلف اجرا می‌شود. زمانی که شخصی درآمدی را به صورت قانونی کسب می‌کند، موظف است با رعایت قوانین و با توجه به درآمد خود و نرخ مشخص شده، مالیات خود را پرداخت نماید.
شفافیت در گردش مالی، با داشتن اطلاعات دقیق در مورد مبدا و مقصد، به صورت کاملاً شفاف است. این نوع کسب‌وکارها به عنوان فعالیت‌های قانونی محسوب می‌شوند زیرا هیچ تلاشی برای پنهان‌کاری ندارند و با صداقت کامل فعالیت می‌کنند و مالیات تراکنش‌های بانکی را پرداخت می‌کنند.
ادر طرف دیگر ماجرا، وضعیت متضاد را در نظر بگیرید؛ فردی که تلاش می‌کند بخشی از درآمد خود را پنهان کند. این کار مشابه به کارهای افراد با سابقه‌ی منفی مانند کلاهبرداری یا قاچاق به نظر می‌آید. در چنین شرایطی، کنترل گردش مالی به عنوان یک ابزار موثر در کاهش جرم‌هایی نظیر فرار مالیاتی و پول‌شویی اهمیت زیادی دارد. این سیستم طراحی‌شده برای کاهش جرم در جوامع، با اعمال سخت‌گیری در بررسی تراکنش‌ها و مالیات تراکنش‌های بانکی، نقش مهمی را ایفا می‌کند.
بنابراین، با توجه به ضرورت کنترل گردش مالی، اقداماتی در جهت بررسی و کنترل تراکنش‌های بانکی اهمیت دارد.
شرایط اخذ مالیات تراکنش بانکی برای مودیان
شرایط اخذ مالیات تراکنش‌های بانکی برای مودیان در حسابداری مالیاتی، موارد زیر را در نظر می‌گیرد. اگر مودیان این شرایط را داشته باشند، بدون تردید مالیات تراکنش بانکی از آن‌ها درخواست خواهد شد.
1. حجم تراکنش‌های انجام‌شده
یکی از عوامل تعیین‌کننده برای پرداخت مالیات تراکنش بانکی، حجم کل تراکنش‌هاست. این نکته حیاتی است چرا که مالیات تراکنش حساب بانکی فقط زمانی اعمال می‌شود که مجموع تراکنش‌ها بیشتر از سقف تعیین‌شده یا به عبارتی بیشتر از 5 میلیارد تومان سالانه باشد.
2. ماهیت درآمد حساب بانکی
حساب بانکی باید به عنوان یک منبع درآمد محسوب شود تا مالیات تراکنش بانکی مطرح شود. اگر حساب به عنوان درآمدی شناخته نشود، مالیات درخواست نخواهد شد. با این وجود، ارائه مدارک قانونی و اطمینان‌بخش از طرف مودیان از غیردرآمد بودن حساب، نقطه اساسی در این مورد است و سازمان امور مالیات کشور به این اثباتات توجه خواهد کرد.
موارد مشمول مالیات تراکنش بانکی
اگر تراکنش‌های ثبت‌شده در حساب بانکی افراد دارای خصوصیات درآمدی باشند، بدین معناست که این تراکنش‌ها به عنوان موارد مشمول مالیات تراکنش‌های بانکی شناخته می‌شوند. به همین دلیل، افراد برای هرگونه فعالیت درآمدزا و تجاری، الزاماً باید حساب بانکی جداگانه‌ای ایجاد نمایند و این تراکنش‌ها و فعالیت‌ها را در قالب اظهارنامه مالیاتی حقیقی یا حقوقی اعلام کنند.
موارد معاف از مالیات بر اساس تراکنش بانکی
تا کنون به موارد مشمول مالیات تراکنش‌های بانکی اشاره کرده‌ایم؛ اما لازم است به این نکته توجه کنیم که هر تراکنش بانکی و حساب مالی، مشمول پرداخت مالیات نمی‌شود. اگر اینگونه بود، امور پیچیده‌تر از این به نظر می‌رسید. تشخیص تراکنش‌ها و حساب‌های بانکی، موضوعی حیاتی است که همگان به دنبال درک ویژگی‌های آن هستند.
تراکنش‌های بانکی معاف از مالیات، به دو دسته بر اساس برخورداری یا عدم برخورداری از ماهیت درآمدی تقسیم می‌شوند که در ادامه به شما معرفی می‌نماییم.
1. دارای ماهیت درآمدی
در دسته دارای ماهیت درآمدی، تراکنش‌ها و حساب‌هایی قرار می‌گیرند که مستقیماً به تأمین درآمد فرد یا نهاد مرتبط می‌شوند. این شامل تراکنش‌هایی است که در زمان انجام معامله، مالیات مربوط به آن‌ها پرداخت شده است. همچنین، تراکنش‌های با نرخ صفر یا معاف از مالیات نیز در این دسته جای می‌گیرند. از این موارد می‌توان به وقف، ارث، نذورات، درآمد حاصل از کشاورزی و سایر موارد مشابه اشاره کرد.
2. دارای ماهیت غیر درآمدی
تراکنش‌های دارای ماهیت غیر درآمدی شامل واریزها و تراکنش‌هایی هستند که به عنوان هزینه‌های عمومی و روزمره انجام می‌شوند. این می‌تواند شامل سودهای بانکی دریافتی، انتقال و جابجایی حساب‌های شخصی، جابجایی بین حساب‌های شرکا در مشاغل، دریافت و پرداخت سهامداران و اعضای هیئت‌مدیره، درآمد حاصل از خرید و فروش سهام، انتقالی بین حساب‌های اشخاص در صورتی که غیر درآمدی باشد، برداشت‌های شخصی از حساب‌های شرکتی و گردش مالی به منظور دریافت وام و تسهیلات است.
نحوه محاسبه مالیات بر اساس تراکنش بانکی
روش محاسبه مالیات بر تراکنش‌های بانکی اساساً به تجاری بودن حساب مرتبط بستگی دارد. در صورت تشخیص حساب به عنوان یک حساب تجاری، مالیات معین وارد خواهد شد. بدیهی است که در صورت پرداخت مالیات تراکنش بانکی تجاری به طور قبلی، از فرد دوباره مالیات دریافت نمی‌شود. نرخ مالیات نیز با توجه به نوع فعالیت تجاری فرد تعیین می‌گردد.
سقف مالیات تراکنش بانکی در حال حاضر سالانه 5 میلیارد تومان است. هر فردی که گردش مالی دارد و شرایط آن به گونه‌ای است که به شکل مشکوک به فرار مالیاتی متهم شود و از سوی دیگر اطلاعات کافی برای رد این ادعا وجود نداشته باشد، موظف به پرداخت مالیات خواهد بود. این اقدام در جهت افزایش شفافیت و عدالت مالیاتی جامعه مؤثر است و تأکید بر اهمیت تجاری بودن حساب‌های بانکی به منظور اعمال مقررات مالیاتی را دیگر بیان می‌کند.
نرخ مالیات تراکنش های بانکی چند درصد است؟
با اجرای قوانین جدید مالیات تراکنش‌های بانکی، افراد حقیقی با درآمد تا 50 میلیون تومان، با نرخ 15 درصد مالیات مواجه می‌شوند. در آستانه درآمد بین 50 تا 100 میلیون تومان، نرخ مالیات به 20 درصد افزایش پیدا می‌کند. همچنین، اگر درآمد سالانه افراد حقیقی به بیش از 100 میلیون تومان برسد، مالیات تراکنش‌های بانکی با نرخ 25 درصد محاسبه خواهد شد.
از طرف دیگر، افراد حقوقی در هر شرایطی با نرخ مالیات 25 درصد از تراکنش‌های بانکی مواجه می‌شوند. این نرخ ثابت برای اشخاص حقوقی به عنوان یک تعیین‌کننده مالیاتی در دستور کار است و با توجه به نوع تراکنش‌ها و فعالیت‌های اقتصادی، این افراد موظف به پرداخت مالیات می‌باشند.
دستورالعمل و مالیات تراکنش بانکی بالای 500 میلیون در سال
در صورتی که یک حساب بانکی در طول سال دارای بیش از 500 میلیون تومان گردش باشد، بانک مرتبط نسبت به ارسال پیامک و تماس تلفنی برای درخواست ارائه مدارک اقدام می‌کند. شخص موظف است به بانک مراجعه کرده و مدارک مربوطه را ارائه دهد. در صورت اثبات عدم تجاری بودن حساب یا پرداخت مالیات، مالیات بر گردش حساب بر عهده او نیست. اما در صورت عدم ارائه مدارک و اثبات موارد مذکور، شخص طبق مقررات ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم ملزم به پرداخت مالیات خواهد بود.
خلاصه
در پایان این مقاله، می‌توان نتیجه گیری کرد که مالیات تراکنش بانکی یکی از ابزارهای ارتقاء شفافیت و عدالت مالیاتی است. این سیاست‌ها نه تنها به کاهش جرم‌های مالیاتی کمک می‌کنند بلکه به حفظ منابع مالی جامعه و تعادل در توزیع درآمد نیز مؤثر هستند. با اعمال نرخ‌های مالیاتی متناسب با حجم تراکنش‌ها و نوع حساب‌ها، ایجاد انگیزه برای پایبندی به قوانین مالیاتی و ارائه اطلاعات دقیق‌تر از سوی افراد و شرکت‌ها افزایش می‌یابد.
